dna eşlenmesi ne demek?

DNA eşlenmesi, bir DNA molekülünün kopyalanarak iki özdeş DNA molekülü oluşturması sürecidir. Bu süreç, hücre bölünmesi için gereklidir ve genetik bilginin nesilden nesile aktarılmasını sağlar.

DNA eşlenmesi aşağıdaki temel adımları içerir:

1. Başlangıç (İnisiasyon): Eşlenme, replikasyon orijini adı verilen DNA üzerindeki belirli bölgelerde başlar. Özel proteinler bu bölgelere bağlanarak DNA sarmalının açılmasını sağlar.
2. Ayrılma (Açılma): Helikaz enzimi, DNA çift sarmalını açarak iki tek zincirli DNA oluşturur. Tek zincir bağlayıcı proteinler (SSBP), ayrılmış zincirlerin tekrar bir araya gelmesini engeller.
3. Uzatma (Elongasyon): DNA polimeraz enzimi, her bir tek zincirli DNA'yı kalıp olarak kullanarak yeni DNA zincirleri sentezler. DNA polimeraz, sadece 5' ucundan 3' ucuna doğru sentez yapabilir. Bu nedenle, bir zincir sürekli (öncü zincir) sentezlenirken, diğer zincir kesintili (ardıl zincir) Okazaki parçaları halinde sentezlenir. Ardıl zincirdeki Okazaki parçaları daha sonra DNA ligaz enzimi tarafından birleştirilir.
4. Sonlandırma (Terminasyon): Eşlenme, replikasyon tamamlandığında sona erer. Prokaryotlarda (bakteriler) replikasyon orijini tek bir noktadan başlar ve dairesel DNA molekülünün etrafında ilerleyerek sonlanır. Ökaryotlarda (bitkiler, hayvanlar) ise çok sayıda replikasyon orijini bulunur ve eşlenme bu bölgelerden başlar ve birleşerek sonlanır.

DNA eşlenmesi yüksek doğrulukta gerçekleşen bir süreçtir. DNA polimeraz enzimi, hatalı baz eşleşmelerini düzelten bir "düzeltme okuması" fonksiyonuna sahiptir. Ancak, yine de hatalar meydana gelebilir. Bu hatalar, mutasyonlara yol açabilir.